Tο Μαλεβίζι

Βασικά Γεωγραφικά χαρακτηριστικά

Ο Δήμος Μαλεβιζίου με συνολική έκταση 292,70 τ.χλμ., βρίσκεται δυτικά του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Ηρακλείου και συνορεύει στα ανατολικά με το Δήμο Ηρακλείου, στα νοτιοδυτικά με το Δήμο Ανωγείων, στα νότια με τους Δήμους Ηρακλείου και Γόρτυνας και στα δυτικά με το Δήμο Μυλοποτάμου ενώ στα βόρεια, βρέχεται από το Κρητικό Πέλαγος. Διοικητικά υπάγεται στο Νομό Ηρακλείου. Ο μόνιμος πληθυσμός του Δήμου σύμφωνα με την απογραφή της ΕΛ.ΣΤΑΤ. του 2011, ανέρχεται σε 24.864 κατοίκους.
Ο Δήμος Μαλεβιζίου αποτελεί Δήμο της Περιφέρειας Κρήτης που συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης έπειτα από συνένωση των Καποδιστριακών Δήμων Γαζίου, Κρουσώνα και Τυλίσου.

Πληθυσμιακά αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους Δήμους του Νομού Ηρακλείου, καθώς και μέρος του ευρύτερου μητροπολιτικού κέντρου, μαζί με το Δήμο Ηρακλείου.

Σύμφωνα με τη Νέα Αρχιτεκτονική Δομή της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης μετά την εφαρμογή του Προγράμματος Καλλικράτης, ο Δήμος Μαλεβιζίου αποτελείται από τρεις (3) Δημοτικές Ενότητες, στα όρια των τριών προαναφερόμενων Καποδιστριακών Δήμων,  τέσσερις (4) Δημοτικές Κοινότητες και δεκαεπτά (17) Τοπικές Κοινότητες.
Συγκεκριμένα, ο Δήμος Μαλεβιζίου περιλαμβάνει τις Δημοτικές Ενότητες Γαζίου, Κρουσώνα και Τυλίσου, στις οποίες περιλαμβάνονται οι Δημοτικές και Τοπικές Κοινότητες όπως παρουσιάζονται παρακάτω.

Η θέση και ο ρόλος του Δήμου στην Περιφέρεια Κρήτης 

Το Γάζι χωροθετείται σε απόσταση 7 χλμ από το Ηράκλειο. Η ευρύτερη περιοχή του Γαζίου συνιστά σημαντικό κυκλοφοριακό κόμβο του Βόρειου Οδικού Άξονα της Κρήτης (ΒΟΑΚ), καθώς συνδέει τους Νομούς Ηρακλείου και Ρεθύμνου αλλά και τα βόρεια παράλια με την ενδοχώρα και τον Νότιο Οδικό Άξονα του νησιού.
Σημαντικό χαρακτηριστικό του Δήμου Μαλεβιζίου είναι ότι αποτελεί περιοχή ιδιαίτερης ενεργειακής σημασίας καθώς στο Δημοτικό Διαμέρισμα της Ροδιάς βρίσκεται εγκατεστημένο το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος της ΔΕΗ. Μεγάλο μέρος των ενεργειακών αναγκών ολόκληρου του νησιού εξυπηρετούνται από το συγκεκριμένο εργοστάσιο, το οποίο ταυτόχρονα αποτελεί σημαντική βιομηχανική εγκατάσταση στην περιοχή αλλά και σε ολόκληρο το Νομό.

Η συγκέντρωση σημαντικών βιομηχανικών αλλά και βιοτεχνικών μονάδων, καθώς και η έντονη τουριστική ανάπτυξη που συγκεντρώνεται στο παράκτιο τμήμα της περιοχής, καθιστά σημαντικό το ρόλο του Δήμου Μαλεβιζίου στη γενικότερη οικονομική ανάπτυξη του Νομού Ηρακλείου. Επιπρόσθετα, λόγω των νέων τάσεων στην τουριστική αγορά και τη στροφή των τουριστών τα τελευταία χρόνια σε στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού -πέραν του ήλιου και της θάλασσας- παρατηρείται αύξηση της ροής των επισκεπτών και των διανυκτερεύσεων στο Δήμο Μαλεβιζίου, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλη τη χώρα.

Το οικοσύστημα του Αλμυρού ποταμού έχει επίσης ιδιαίτερη σημασία για την περιοχή. Ένας από τους δύο σημαντικότερους υγροτόπους του Ηρακλείου είναι ο υγρότοπος του Αλμυρού, ο οποίος μαζί με το φαράγγι αποτελούν σημαντική τοποθεσία για ολόκληρη την Κρήτη. Η περιοχή αποτελεί σημαντικό πόλο έλξης επισκεπτών και «πνεύμονα» πρασίνου και αναψυχής για τους επισκέπτες αλλά και τους κατοίκους των γειτονικών Δήμων. Μεγάλη σημασία έχει και το Δάσος της Κέρης όπου αναδασώθηκε από τον πρώην Δήμο Τυλίσου με σκοπό να αποτελέσει πνεύμονα πρασίνου.

Οι δύο περιοχές Natura, Κρουσώνας – Βρωμόνερο Ίδης (κωδικό GR4310009) και Ίδη Όρος (κωδικό GR 4330005) οι οποίες χαρακτηρίζονται από ποικιλομορφία τοπίων υψηλής βιοποικιλότητας, σπάνιες φυτικές διαπλάσεις, την παρουσία ενδημικών ειδών πανίδας και χλωρίδας της Κρήτης και της Ελλάδας, σπάνια και απειλούμενα είδη, είναι ιδιαίτερης σπουδαιότητας για την περιοχή.

Δυνατά εντόπια στοιχεία συνιστούν πολιτιστικοί πόροι όπως π.χ. το Μουσείο του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου, η Μονή Σαββαθιανών, το Μνημείο Κερατίδι Δαμάστας, η Μονή του Αγίου Παντελεήμονα, ο αρχαιολογικός χώρος στο ακρωτήρι Σούδα της Αγίας Πελαγίας, το μοναστήρι της Παναγίας στα Φρασκιά, ο αρχαιολογικός χώρος Τυλίσου, η Δημοτική Πινακοθήκη, η αρχαιολογική συλλογή Μαλεβιζίου, η έκθεση του Γ. Κλινάκη στο Μάραθος, τα μεσαιωνικά πατητήρια κ.α. οι οποίοι συγκεντρώνονται στα όρια του Δήμου αλλά και στην ευρύτερη από αυτόν περιοχή. Η ύπαρξη όλων αυτών των πολιτιστικών πόρων, συμβάλει στην ενίσχυση της ανάπτυξης του Δήμου.

Ο Δήμος Μαλεβιζίου συγκεντρώνει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που τον καθιστούν εξερετικό εναλλακτικό προορισμό.